Tiểu đường thai kỳ kiêng ăn gì? Những thực phẩm cần tránh và lời khuyên cho mẹ bầu

Tiểu đường thai kỳ, một chứng bệnh ngày càng phổ biến trong thời đại hiện nay, gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả mẹ bầu và thai nhi. Điều quan trọng nhất là kiểm soát đường huyết bằng chế độ ăn uống và tập luyện hợp lý. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tiểu đường thai kỳ,cũng như tiểu đường thai kỳ kiêng ăn gì và những lời khuyên hữu ích để giữ cho đường huyết của mẹ ổn định trong suốt thai kỳ.

Tiểu đường thai kỳ: Nguyên nhân, nguy cơ và tác động

Nguyên nhân của tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng đường huyết cao phát triển trong quá trình mang thai, thường xuất hiện vào khoảng tuần thứ 24. Nguyên nhân chủ yếu là do:

• Sự kháng insulin: Cơ thể không thể sử dụng insulin hiệu quả để chuyển hóa đường trong máu thành năng lượng.
• Sự tăng trưởng của thai nhi: Thai nhi đang phát triển cần nhiều glucose để tạo năng lượng, dẫn đến nhu cầu insulin của mẹ bầu tăng lên, nhưng cơ thể sản xuất insulin không đủ để đáp ứng nhu cầu.
• Sự thay đổi nội tiết tố: Trong khi mang thai, cơ thể sản xuất một số loại hoóc môn có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể sử dụng insulin.

Những yếu tố nguy cơ

• Lớn tuổi khi mang thai: Phụ nữ mang thai ở độ tuổi trên 35 dễ gặp phải tiểu đường thai kỳ hơn.
• Tiền sử gia đình có người bị tiểu đường: Nếu có người thân trong gia đình bị tiểu đường type 2, nguy cơ bị tiểu đường thai kỳ ở người mẹ cao hơn.
• Béo phì: Trước khi mang thai, nếu mẹ bầu bị béo phì, cơ thể sẽ gặp khó khăn trong việc sử dụng insulin hiệu quả.
• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): PCOS liên quan đến sự kháng insulin và tăng nguy cơ tiểu đường thai kỳ.
• Mang đa thai: Mẹ bầu mang song thai hoặc đa thai thường có nguy cơ bị tiểu đường thai kỳ cao hơn.
• Tiểu đường thai kỳ trong thai kỳ trước: Nếu mẹ bầu đã từng bị tiểu đường thai kỳ trong thai kỳ trước, nguy cơ mắc lại trong lần mang thai sau cao hơn.

Tác động của tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả mẹ bầu và thai nhi:

• Tác động đến mẹ bầu:
  • Tăng nguy cơ nhiễm khuẩn đường tiểu, tiền sản giật, thai chết lưu hoặc sảy thai.
  • Tăng nguy cơ phát triển thành tiểu đường type 2 sau khi sinh.
  • Tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
• Tác động đến thai nhi:
  • Thai nhi quá lớn, gây khó khăn trong quá trình sinh nở.
  • Tăng nguy cơ sinh non.
  • Tăng nguy cơ bị dị tật bẩm sinh như khuyết tật ống thần kinh, tim bẩm sinh, v.v.
  • Bé dễ bị vàng da, hạ đường huyết sau sinh.

Tiểu đường thai kỳ kiêng ăn gì: Những thực phẩm cần tránh

Để kiểm soát đường huyết và giảm thiểu nguy cơ biến chứng, mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ cần tuân thủ một chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh. Dưới đây là danh sách các loại thực phẩm nên hạn chế hoặc tránh:

1. Thực phẩm giàu tinh bột

• Bánh mì trắng: Bánh mì trắng có chỉ số đường huyết (GI) cao, làm tăng lượng đường trong máu nhanh chóng.
• Khoai tây: Khoai tây là loại củ có chỉ số đường huyết cao, cần hạn chế, đặc biệt là khoai tây chiên.
• Mì ống: Mì ống nấu chín, đặc biệt là loại làm từ bột mì trắng, có chỉ số đường huyết cao.
• Gạo trắng: Gạo trắng cũng có chỉ số đường huyết cao, nên hạn chế hoặc thay thế bằng gạo lứt, gạo tấm.

Lưu ý:

• Không phải tất cả thực phẩm giàu tinh bột đều cần tránh. Nên sử dụng các loại ngũ cốc nguyên hạt, như yến mạch, gạo lứt, quinoa, thay thế cho các loại tinh bột trắng.
• Các loại củ như khoai lang, bí đỏ có chỉ số đường huyết thấp hơn so với khoai tây và có nhiều chất dinh dưỡng, có thể ăn với lượng vừa phải.

2. Thức uống có ga và đồ uống có đường

• Thức uống có ga: Các loại nước ngọt, nước giải khát có ga chứa nhiều đường tinh luyện, gây tăng đường huyết nhanh chóng.
• Nước trái cây đóng chai: Nước trái cây đóng chai thường chứa đường bổ sung, nên hạn chế sử dụng.
• Sinh tố đóng chai: Tương tự như nước trái cây đóng chai, sinh tố đóng chai thường chứa đường và chất béo nhiều hơn so với sinh tố tự làm.

Lưu ý:

• Nên uống nước lọc, nước hoa quả tự làm không đường, trà thảo mộc không đường thay thế cho thức uống có ga và đồ uống có đường.
• Sử dụng quả tươi thay vì nước ép.

3. Thực phẩm giàu chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa

• Mỡ, nội tạng động vật: Mỡ động vật, nội tạng động vật là nguồn cung cấp chất béo bão hòa cao, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và các bệnh liên quan đến tiểu đường.
• Thực phẩm chiên, xào: Các loại thực phẩm chiên, xào thường chứa nhiều dầu mỡ, đặc biệt là dầu chiên đi chiên lại nhiều lần, chứa nhiều chất béo chuyển hóa, rất có hại cho sức khỏe.
• Bơ thực vật: Một số loại bơ thực vật chứa nhiều chất béo chuyển hóa, nên hạn chế sử dụng.
• Bánh quy, sốt trộn salad: Bánh quy, sốt trộn salad thường chứa nhiều đường và chất béo không tốt cho sức khỏe.

Lưu ý:

• Nên sử dụng các loại dầu thực vật có lợi cho sức khỏe như dầu ô liu, dầu hướng dương, dầu cá.
• Hạn chế ăn các món chiên, xào, thay thế bằng cách nấu luộc, hấp, nướng.

4. Đồ ăn nhanh

• Pizza: Pizza thường chứa nhiều bột mì trắng, pho mát, thịt chế biến, và nhiều dầu mỡ, rất có hại cho sức khỏe.
• Bánh mì kẹp: Bánh mì kẹp thường chứa nhiều thịt chế biến, pho mát, sốt mayonnaise, và đường, nên hạn chế sử dụng.
• Khoai tây chiên: Khoai tây chiên chứa nhiều tinh bột và dầu mỡ, gây tăng đường huyết nhanh.

Lưu ý:

• Thay thế đồ ăn nhanh bằng các bữa ăn nhẹ lành mạnh như trái cây, sữa chua không đường, hạt ngũ cốc.
• Nên tự nấu ăn tại nhà để kiểm soát lượng đường và chất béo trong thức ăn.

5. Đồ uống có cồn

Rượu, bia chứa nhiều đường và calo, có thể làm tăng đường huyết và gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của cả mẹ bầu và thai nhi. Nên tránh sử dụng rượu bia trong thai kỳ, đặc biệt là trong trường hợp bị tiểu đường thai kỳ.

Lời khuyên để kiểm soát lượng đường trong máu cho mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ

Bên cạnh việc kiêng ăn, những lời khuyên sau đây sẽ giúp mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ kiểm soát tốt lượng đường trong máu:

1. Kiểm tra đường huyết thường xuyên

• Theo dõi lượng đường trong máu thường xuyên để biết được mức đường huyết ổn định hay không.
• Sáng sớm khi thức dậy trước khi ăn
• Sau bữa ăn 2 tiếng
• Trước khi đi ngủ

2. Uống nhiều nước

Nước giúp cơ thể thải lượng đường dư thừa ra ngoài, đồng thời giúp điều chỉnh lượng đường trong máu. Mẹ bầu nên uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày.

3. Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh căng thẳng

Stress có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu. Mẹ bầu nên ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng, áp lực, áp dụng các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền định.

4. Tập thể dục đều đặn

Tập luyện thể dục thường xuyên giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn, từ đó kiểm soát đường huyết. Nên trao đổi với bác sĩ để lựa chọn bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe và thai kỳ.

5. Tuân thủ các mốc khám thai định kỳ

Khám thai định kỳ giúp theo dõi sức khỏe của mẹ và thai nhi, phát hiện sớm các vấn đề bất thường, xác định mức độ kiểm soát lượng đường trong máu và điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp.

Các sản phẩm hỗ trợ kiểm soát đường huyết cho bà bầu

• Bổ sung canxi: Canxi giúp kiểm soát lượng đường trong máu, tốt cho sự phát triển xương của thai nhi.
• Bổ sung magie: Magie giúp cơ thể hấp thu glucose hiệu quả hơn, đồng thời hỗ trợ chức năng của tuyến tụy, sản xuất insulin.
• Chế phẩm từ lá vằng: Lá vằng được chứng minh có tác dụng tốt trong việc kiểm soát lượng đường trong máu.

Lưu ý:

• Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc hay sản phẩm bổ sung nào.

>>Mẹ bầu tham khảo sữa tiểu đường Gluzabet đang được các bác sĩ khuyên dùng

Kết luận

Tiểu đường thai kỳ là một thử thách đối với mỗi mẹ bầu. Việc kiêng ăn những loại thực phẩm có đường, giàu tinh bột, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, kết hợp với chế độ ăn uống khoa học, tập luyện thường xuyên và kiểm tra đường huyết thường xuyên sẽ giúp mẹ bầu kiểm soát lượng đường trong máu hiệu quả và đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé. Hãy cùng chia sẻ bài viết này để giúp nhiều mẹ bầu hiểu rõ hơn về tiểu đường thai kỳ và cách kiểm soát bệnh hiệu quả.